Minder middelen, andere verantwoordelijkheden

Gemeenten worden geconfronteerd met een uitname van € 256 mln. uit het gemeentefonds. Omdat de beschikbare budgeten vastliggen in de kapitaallast van investeringen uit het verleden zal de ruimte voor nieuwe investeringen van gemeenten de komende jaren beperkt zijn.

Vanaf volgend jaar krijgen schoolbesturen naast onderhoud te maken met alle aanpassingen aan schoolgebouwen. Ook het voldoen aan (huidige en toekomstige) wet- en regelgeving is vanaf 1-1-2015 een taak van de schoolbesturen.

Grote opgave voor onderwijs en gemeenten

Gemeenten en het onderwijs staan de komende jaren voor grote opgaven.

1. De krimp van leerlingen kent regionaal grote verschillen, maar in sommige gevallen zal sluiting en herschikking van schoolgebouwen onvermijdelijk zijn.
2. De invoering van Passend Onderwijs heeft grote gevolgen voor de huisvesting van het reguliere onderwijs en Speciaal Onderwijs. Afhankelijk van het profiel zal er een ondersteuningsbehoefte per school verschillen en zullen specifieke aanpassingen aan het gebouw nodig zijn. Binnen het Speciaal Onderwijs ontstaan expertisecentra rond het kind, waar vanuit de ondersteuning van onderwijs en zorg plaatsvindt
3. Veranderingen in het onderwijs vragen om een gedifferentieerde leeromgeving terwijl de meeste schoolgebouwen hoofdzakelijk uit dezelfde lokalen bestaan.
4. Het binnenklimaat op de meeste scholen is slecht, dit vraagt om een duurzame aanpassing van de bestaande voorraad.
5. Renovatie, het functioneel en technische verbeteren van bestaande gebouwen blijft een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeenten en schoolbesturen.

Gegeven de omvangrijke opgave en de beperkte financiële middelen moet er buiten de bestaande (financiële) kaders worden gekeken.

Vastgoedcoöperatie onder eigen regie

Sale and Leasebackcontructies en andere financieringsconstructies met private partijen zijn misschien het eerste waar u aan denkt. Maar constructies waarbij schoolbesturen en/of gemeenten (regionale) vastgoedcoöperaties oprichten, hebben wel toekomst. Binnen een gezamenlijke corporatie kan een heldere transparante vastgoedexploitatie plaatsvinden waar financierings- en exploitatiemiddelen samen komen. Op deze manier kan ook het renovatie vraagstuk op de juiste manier worden benaderd. Het voordeel van een coöperatie is dat de gebruikers aan het (strategische)roer blijven. Doordat de financiering van de huisvesting binnen het publieke domein blijft, zal ook de onderwijsinhoud leidend blijven voor huisvestingsbeslissingen.

Betaalbare en toekomstgerichte huisvesting

Hoewel de keuze voor een coöperatie niet eenvoudig is, biedt het ook kansen in een sterk veranderde politieke omgeving.

2015 is een jaar met nieuwe verhoudingen tussen gemeenten en schoolbesturen.

Onzekerheid over de invoering van DD en de mogelijke gevolgen van de zogenaamde strafkorting hebben de afgelopen jaren gezorgd voor stagnatie. Met de meicirculaire zijn de gevolgen van de strafkorting voor gemeenten duidelijk. Tegenover deze daling staat geen geoormerkte toename van de Lumpsum en het investeringsverbod in het PO blijft van kracht. Als gemeenten en schoolbesturen elkaar niet gezamenlijk vinden en opzoek gaan naar oplossingen buten de bestaande paden dan voorzie ik een verdere stagnatie, die gegeven de eerder genoemde ontwikkelingen niet wenselijk is.

Een gezamenlijke (regionale) onderwijsvastgoedcoöperatie voor een uitdagende en stimulerende leer- en werkomgeving met een goed binnenklimaat voor leerlingen en personeel. En voor gemeenten en schoolbesturen in financieel zware tijden, op lange termijn betaalbare huisvesting.