Huisvestingsbeleid voor gemeenten

Verbinden van werkvelden

Ontwikkelingen

Door demografische krimp zal het aantal leerlingen fors afnemen. De verschillen in gevolgen zijn per regio en school groot. De kwaliteit van het onderwijs en de exploitatie van de schoolgebouwen zullen de komende jaren verder in gevaar komen. De overheidsbestedingen staan onder druk. Gemeenten hebben als gevolgen van de overdracht van het buitenonderhoud en de strafkorting (Haersma Buma)te maken met een forse daling van de inkomsten. De ruimte voor nieuwe investeringen is hierdoor beperkt en op de kosten van de bestaande voorraad moet worden bezuinigd. Veel gemeenten willen zich richten op de kerntaken en ontwikkelen zich tot regiegemeenten. Gemeenten gaan taken uitbesteden en afstoten. Tegelijkertijd krijgen ze nieuwe taken en verantwoordelijkheden (o.a. de jeugdzorg) van het Rijk overgeheveld. Ook de gebruikers van maatschappelijk vastgoed hebben het zwaar. Lagere inkomsten vragen om kostenbesparingen ook op het gebied van huisvesting. En kinderopvangorganisaties (vaak een belangrijke partner in brede schoolconcepten) hebben het moeilijk door massale vraaguitval.

Ondanks de economische crisis blijven gebruikers, kinderen en ouders hoge kwaliteitseisen stellen aan de organisaties en de huisvesting. Gebouwen moeten voldoen aan de huidige eisen van thermisch comfort en luchtkwaliteit. Veranderingen in maatschappij en technologie gaan zo snel dat (school)gebouwen in toenemende mate functioneel verouderen. Steeds meer kinderen moeten in het reguliere onderwijs hun plaats vinden. De invoering van passend onderwijs en de decentralisatie van de jeugdzorg betekent ook dat gebouwen hierop moeten worden aangepast.

DOOK ondersteunt gemeenten bij:

  • Opstellen Integraal Huisvestingsplan (IHP)
  • Vervaardigen van (beleidsrijke) leerlingenprognoses
  • Vervangen en detachering
  • Behandelen en uitbesteding onderwijshuisvestingsaanvragen en programma
  • Initiëren van Regionale samenwerking
  • Ontwikkelen van beleid onderwijshuisvesting en maatschappelijk vastgoed

Het antwoord op deze ontwikkelingen

DOOK verwacht dat gemeenten verantwoordelijk blijven voor de onderwijshuisvesting. Na de overheveling van het buitenonderhoud ontstaan nieuwe grijze gebieden in de verantwoordelijkheidsverdeling tussen gemeente en schoolbesturen. Voor de spreiding van locaties, vervangende nieuwbouw en renovaties blijft een gezamenlijke beleidsontwikkeling noodzakelijk.
Door krimp/daling van het aantal leerlingen zijn investeringen in de huisvesting noodzakelijk. Op lange termijn moet het aantal locaties worden teruggebracht, om de kwaliteit van het onderwijs te kunnen waarborgen. Naast de kwaliteit van het onderwijs komt de exploitatie van schoolgebouwen onder druk te staan. Gemeenten en schoolbesturen moeten dit gezamenlijk oplossen.
Besparen op de beleidsuitvoering van onderwijshuisvesting is mogelijk, als gemeenten en schoolbesturen op dit vlak regionaal gaan samenwerken. Met een professionalisering van de beleidsuitvoering zullen op termijn de totale huisvestingskosten dalen.
De huidige voorzieningenstructuur staat onder druk. Op lange termijn kunnen niet alle voorzieningen in stand worden gehouden. Een brede discussie over het voorzieningenaanbod is nodig, waarbij de kwaliteit van de voorziening belangrijker moet zijn dan de aanwezigheid.
Op lange termijn kan maatschappelijk vastgoed alleen met een kostendekkende exploitatie blijven bestaan. Bij een effectieve en efficiënte besteding van middelen hoort een kostendekkende vastgoedexploitatie. Inzicht in de werkelijke kosten van de vastgoedportefeuille is nodig , om deze optimaal te laten renderen.